Geologie van Nederland
is een initiatief van

Glanerbrug meteoriet

Het zal je maar gebeuren. Een meteoriet dwars door je dak. Op 7 april 1990 gebeurde dat in Glanerbrug. Gelukkig waren de bewoners niet thuis...

Foto's

Nederlandse meteorieten:

 

1. Uden (12 juni 1840)
2. Utrecht (2 juni 1843)
3. Diepenveen (27 oktober 1873)
4. Ellemeet (28 augustus 1925)
5. Glanerbrug (7 april 1990)
6. Broek in Waterland (11 januari 2017)

Taxonomie

Soort
Steenmeteoriet
Type
Chondriet
Subtype
Breccieuze LL5 chondriet
Ouderdom
Ongeveer 4,6 miljard jaar
Valdatum
7 april 1990
Valplaats
Glanerbrug (bij Enschede in Overijssel)
Collectie
Naturalis Biodiversity Center Leiden

Meteoriet op zolder

Locatie Glanerbrug
De meteoriet trof het huis van de familie Wichmann aan de Gronausestraat. Met zijn geschatte gewicht van 855 gram schoot hij dwars door het dak. Hij sloeg uiteen op de dakpannen en kwam in honderden brokstukken op de zoldervloer terecht. Het was een geluk dat de bewoners afwezig waren, want zo'n meteoriet krijg je liever niet op je hoofd. De zoon van de familie Wichmann, die er vlak naast woonde, hoorde een luide knal, maar sloeg er geen acht op. Pas toen de Wichmannen de volgende ochtend een kijkje op zolder gingen nemen, zagen ze wat er gebeurd was. Had een kwajongen een steen door hun dak gegooid? Aan de inslag van een meteoriet dachten ze nog niet. Ze veegden de brokstukken bij elkaar. Het grootste fragment dat ze opraapten woog 135 gram.

Verschillende waarnemingen

Glanerbrug meteoriet
Op de vroege avond van 7 april 1990 zagen honderden mensen in Nederland, Duitsland en zelfs Denemarken een heldere vuurbol aan de hemel. Met grote snelheid bewoog hij in zuidwestelijke richting. Een van de ooggetuigen woonde in Voorschoten, hemelsbreed zo'n 200 kilometer van de inslagplaats vandaan. De vuurbol was zo helder als een volle maan en verscheen vlak na zonsondergang. Volgens verschillende mensen die het verschijnsel gezien hebben, is de meteoriet aan het eind van zijn traject uiteengespat. Dat gebeurde nog voor hij insloeg. Daarom kunnen er, behalve in de Gronausestraat, meerdere brokstukken in de buurt van Glanerbrug terecht zijn gekomen. Tot op heden zijn er echter geen meldingen binnengekomen. Het duidt er wel op dat de Glanerbrugmeteoriet aanvankelijk veel groter is geweest dan de 855 gram die het huis van de familie Wichmann trof. Van de feitelijke inslag zijn er behalve de gehoorde knal geen waarnemingen.

Onderzoek

Gat in dak

Verschillende kranten besteedden aandacht aan de bijzondere gebeurtenis. Vrijwel meteen kwamen onderzoekers in actie om aanvullende gegevens en bewijsmateriaal te verzamelen. Petroloog Dr. Charles Arps van het Nationaal Natuurhistorisch Museum in Leiden (nu Naturalis) wierp zich op het mineralogische onderzoek aan de steen. Hij wist ook het merendeel van het inslagmateriaal veilig te stellen voor de collectie van zijn museum. Dr. Lindner voerde in Utrecht radio-chemisch onderzoek uit, onder andere om meer te kunnen zeggen over het moment waarop de meteoriet is losgekomen van het moederlichaam. De Glanerbrug blijkt een cosmic ray exposure age te hebben van ongeveer 22,5 miljoen jaar. Zo lang heeft de meteoriet dus vrij rondgezweefd in de ruimte en is hij blootgesteld geweest aan kosmische straling.  Leden van de Dutch Meteor Society kamden een week lang intensief de omgeving van Glanerbrug uit. Ze hoopten meer brokstukken te vinden in de buurt van de inslaglocatie. Op basis van de verschillende ooggetuigenverslagen slaagden ze erin om de baan van de meteoriet te reconstrueren. Het begin van de vuurbol lag op 50 kilometer hoogte nabij de geografische positie 52.44 N, 7.46 O, het eind op 22 kilometer hoogte nabij de geografische positie 52.33 N, 7.07 O. Het traject loopt grotendeels over Duitsland. Slechts de laatste honderden meters van zijn val legde de meteoriet af boven Nederlands grondgebied.

 

Tekst: Hansjorg Ahrens 

Meer meteorieten