ZOEKEN

MEER ZOOGDIER REGISTER

Bekijk alle zoogdier register in het overzichtNaar overzicht»
Geologie van Nederland
is een initiatief van

Eekhoorns uit het Pleistoceen

Taxonomie

Klasse
Mammalia
Orde
Rodentia
Familie
Sciuridae
Geslacht
Sciurus, Marmota, Spermophilus
Soort 1
Sciurus sp.
Soort 2
Marmota marmota primigenia (Kaup, 1839)
Soort 3
Spermophilus cf. undulatus
Alpenmarmot.

Eekhoorns hebben vrij robuust gebouwde knobbelkiezen. In de onderkaakkiezen staan deze knobbels en de richels daartussen langs de rand van de kies en vormen zo een soort kuipje waarin de hoofdknobbel van de bovenkaakkiezen valt. Samen vormen de kiezen dus een soort mortier en vijzel, waarmee het voedsel wordt fijngemalen.


Er zijn in ons land slechts weinig fossielen van eekhoorns gevonden. In het Pleistoceen van Europa zijn eekhoornfossielen sowieso zeldzaam, met name waar het om de in het bos levende soorten gaat. Mogelijk heeft dat ermee te maken dat deze eekhoorns geenszins een gemakkelijke prooi voor roofvogels zijn (Chaline, 1972). De enige boomeekhoorns uit Nederland worden gevonden in Tegelen (Freudenthal et al., 1976). De 18 kiezen van Sciurus die hier verzameld zijn, vormen slechts een heel klein percentage van de totale fauna.


Alle overige Sciuridae fossielen zijn resten van grondeekhoorns. Opvallendste vondsten zijn de resten van een alpenmarmot in het Limburgse Cadier en Keer (Husson & Kortenbout van de Sluijs, 1954). Deze resten zijn iets groter dan die van de recente alpenbewoner en zijn daarom beschreven als een ondersoort van de marmot, Marmota marmota primigenia (Kaup, 1839). De fossielen vertegenwoordigen een alpien element in de fauna van de laatste ijstijd. Overigens is het niet het enige alpendier dat in ons land gevonden is, getuige de vondst van een steenbok in Azewijn (Mol & Hooijer, 1986). Behalve de marmot zijn er in ons land ook nog resten gevonden van een kleinere grondeekhoorn. Spermophilus cf. undulatus is gevonden in Bavel (van Kolfschoten, 1990b), op de Maasvlakte (Van Kolfschoten & Vervoort-Kerkhoff, 1999) en in de groeve Belvédère, waar hij zowel in de Saalien fauna van Belvédère 3 als in de Weichselien fauna van Belvédère 5 voorkomt (van Kolfschoten, 1985).

Referenties

  • Bruijn, H. de 1967 Gliridae, Sciuridae y Eomyidae (Rodentia, Mammalia) miocenos de Calatayud (provincia de Zaragoza, España) y su relación con la bioestratigrafia del área. - Boletín Instituto Geológico y Minero de España 78: 187-365.
  • Carls, N. & G. Rabeder 1988 Die Arvicoliden (Rodentia, Mammalia) aus dem Ältestpleistozän von Schernfeld (Bayern). - Beiträge zur Paläontologie von Österreich 14: 123-237.
  • Chaline, J. 1972 Les rongeurs du Pleistocène moyen et supérieur de France. (Systématique, biostratigraphie, paléoclimatologie). - Cahiers de Paléontologie, CNRS, Paris: 1-410.
  • Fischer, K. 1991 Postkraniale Skelettreste von Bibern (Castor L., Trogontherium Fischer, Castoridae, Rodentia, Mamm.) aus dem Mittelpleistozän von Bilzingsleben.- In: K. Fisher, E.W. Guenther, W.-D. Heinrich, D. Mania, R. Musil, T. Nötzold (eds.) Bilzingsleben IV; Homo erectus- seine Kultur und seine Umwelt. Veröffentlichungen des Landesmuseums für Vorgeschichte in Halle 44: 63-70.
  • Freudenthal, M. 1963 Entwicklungsstufen der miozänen Cricetodontinae (Mammalia, Rodentia) Mittelspaniens und ihre stratigraphische Bedeutung. - Beaufortia 119 (10): 51-157.
  • Freudenthal, M., T. Meijer & A.J. van der Meulen 1976 Preliminary report on a field campaign in the continental Pleistocene of Tegelen (The Netherlands). - Scripta Geologica 34: 1-23.
  • Heinrich, W-D. 1996 Evolutionary trends in Trogontherium cuvieri (Mammalia, Rodentia: Castoridae) and their implications.- Volume of Abstracts of the Inqua-seqs Symposium 16-21 June Kerkrade, The Dawn of the Qauternary, The Netherlands; Geological Survey of the Netherlands: 42.
  • Husson, A.M. & G. Kortenbout van der Sluijs 1954 De eerste vondst van Marmota marmota primigenia (Kaup, 1839), de Alpenmarmot, in het Laat-Pleistoceen van Nederland.- Natuurhistorisch Maandblad 43 (8): 51-56; 43 (9): 60-64.
  • Kalthoff, D.C. 2000 Die Schmelzmikrostruktur in den Incisiven der hamsterartigen Nagetiere und anderer Myomorpha (Rodentia, Mammalia). - Palaeontographica A 259 (1-6): 1-193.
  • Kolfschoten, T. van 1985 The Middle Pleistocene (Saalian) and Late Pleistocene (Weichselian) mammal faunas from Maas-tricht-Belvédère (Southern Limburg, The Netherlands).- Mededelingen Rijks Geologische Dienst 39 (1): 45-74.
  • Kolfschoten, T. van 1990b The Early Biharian Mammal Faunas from Bavel and Dorst-Surae.- in: H.D. Kahlke (ed.) Das Pleistozän von Untermassfeld bei Meiningen; zur biostratigraphischen Korrelation unterpleistozäner Fundstellen im europäisch-asiatischen Raume- Quartärpaläontologie 8: 265-272.
  • Kolfschoten, T. van & Y. Vervoort-Kerkhoff 1999 The Pleistocene and Holocene mammalian assemblages from the Maasvlakte near Rotterdam (the Netherlands), with special reference to the Ovibovini Soergelia minor and Praeovibos cf. priscus. - in: Reumer, J.W.F. & J. de Vos (eds.) Elephants have a snorkel! Papers in honour of Paul Y. Sondaar. Deinsea 7: 369-382.
  • Mayhew, D.F. 1978 Reinterpretation of the extinct beaver Trogontherium (Mammalia, Rodentia)- Philosophical Transactions of the Royal Society. London. B, 281, 983: 407-438.
  • Meulen, A.J. van der 1973 Middle Pleistocene smaller mammals from the Monte Peglia, (Orvieto, Italy) with special reference to the phylogeny of Microtus (Arvicolidae, Rodentia. - Quaternaria 17: 1-144.
  • Mol, D.J. & D.A. Hooijer 1986 Late Pleistocene Capra ibex L. from Azewijn (Bergh), province of Gelderland, The Netherlands.- Lutra 29 (2): 311-315.
  • Mol, D., J. de Vos & J.W.F. Reumer 1996 Extinct beaver, Trogontherium cuvieri Fischer, 1809 (Mammalia, Rodentia, Castoridae) from the Deep Water Channel between England and The Netherlands.- in: Th. van Kolfschoten & P.L. Gibbard (eds) The Dawn of the Quaternary. Proceedings of the SEQS-EuroMam symposium 1996. Mededelingen Nederlands Instituut voor Toegepaste Geowetenschappen TNO 60: 193-198.
  • Rabeder, G. 1981 Die Arvicoliden (Rodentia, Mammalia) aus dem Pliozän und dem älterem Pleistozän von Niederösterreich. - Beiträge zur Paläontologie von Österreich 8: 1-373.
  • Reumer, J.W.F. 2001 Gliridae (Mammalia, Rodentia) from the Zuurland boreholes near Rotterdam, the Netherlands. - Deinsea 8: 41-48.

Meer zoogdier register

Alces alces (Linnaeus, 1758)
Alces gallicus (Azzaroli, 1952)/Alces latifrons (Johnson, 1874)
Alopex lagopus (Linnaeus, 1758) en Vulpes vulpes (Linnaeus, 1758)
Anancus arvernensis (Croizet & Jobert, 1828)
Aonyx antiquus (De Blainville, 1841)
Arvicola
Bison menneri Sher, 1997
Bison priscus Bojanus, 1827
Bos primigenius Bojanus, 1827
Bubalus murrensis (Berckhemer, 1927)
Canis etruscus Forsyth Major, 1877
Canis lupus Linnaeus, 1758
Capra ibex Linnaeus, 1758
Capreolus capreolus (Linnaeus, 1758)
Castor fiber Linnaeus, 1758
Cervus elaphus Linnaeus, 1758
Cervus rhenanus Dubois, 1904
Chalicotherium sp.
Coelodonta antiquitatis (Blumenbach, 1799)
Crocuta crocuta spelaea (Goldfuss, 1810)
Dama dama (Linnaeus, 1758)
Desmaninae uit het Pleistoceen
Elephas antiquus
Enhydrictis ardea (Bravard, 1828)
Equus caballus Linnaeus, 1758
Equus hemionus Pallas, 1775
Equus hydruntinus Regalia, 1907
Equus major Boule, 1927
Erinaceidae uit het Pleistoceen
Eucladoceros ctenoides (Nesti, 1841)
Gazella deperdita (Gervais, 1847)
Gewone mol uit het Pleistoceen
Gulo schlosseri Kormos, 1914
Hamsters en springmuizen uit het Pleistoceen
Hipparion sp.
Hippopotamus amphibius Linnaeus, 1758
Homo sapiens Linnaeus, 1758
Homotherium latidens Owen, 1846
Hyaena brevirostris Aymard, 1846
Hyaena perrieri Croizet & Jobert, 1828
Hystrix refossa Gervais, 1852
Lagomorpha uit het Pleistoceen
Lemmingen uit het Pleistoceen
Leptobos elatus (Pomel, 1853 ex Croizet)
Lutra lutra (Linnaeus, 1758)
Lynx lynx (Linnaeus, 1758)
Macaca sylvanus florentina (Cocchi, 1872)
Mammut borsoni (Hays, 1834)
Mammuthus meridionalis (Nesti, 1825)
Mammuthus primigenius
Mammuthus trogontherii
Megaloceros dawkinsi (Newton, 1882) en Megaloceros savini (Dawkins, 1887)
Megaloceros giganteus (Blumenbach, 1808)
Meles meles (Linnaeus, 1758)
Microtus
Mimomys
Muizen uit het Pleistoceen
Oerhermelijn, wezel en bunzing
Ovibos moschatus (Zimmermann, 1780)
Panthera gombaszoegensis Kretzoi, 1938
Panthera pardus (Linnaeus, 1758)
Panthera spelaea (Goldfuss, 1810)
Praeovibos priscus Staudinger, 1908
Rangifer tarandus (Linnaeus, 1758)
Rosse woelmuis uit het Pleistoceen
Slaapmuizen
Soergelia minor Moyà-Solà, 1987
Spitsmuizen uit het Pleistoceen
Stephanorhinus etruscus (Falconer, 1868)
Stephanorhinus hemitoechus (Falconer, 1868)
Stephanorhinus kirchbergensis (Jäger, 1839)
Sus scrofa Linnaeus, 1758
Sus strozzii Meneghini; Forsyth Major, 1881
Tapirus arvernensis Croizet & Jobert, 1828
Trogontherium cuvieri Fischer von Waldheim, 1809
Ungaromys
Ursus arctos Linnaeus, 1758 & U. deningeri Von Reichenau, 1904
Ursus etruscus Cuvier, 1823
Ursus spelaeus Rosenmüller & Heinroth, 1794
Woelmuizen uit het Pleistoceen