Getijdewerking hoort bij de kustzone. Dankzij getijdewerking ontstaan allerlei kustvormen. Het is interessant dat er duidelijke verschillen bestaan tussen kustvormen in het Zeeuwse, het Hollandse en het noordelijk kustgebied. Wel kennen deze gebieden een gemeenschappelijke noemer: uitgestrekte vlakke landschappen, vaak oude zeebodems, met een enorme wijdsheid. Toch is er ook reliëf te vinden die vertelt hoe deze landschappen ontstaan zijn.
|
|
In het Zeeuwse landschap zijn de duinenrijen smal en is het strand de grens tussen land en zee, waar de getijdewerking nog direct actief is. Het gehele Zeeuwse landschap is onder invloed van de zee en in samenspel met de mens ontstaan. Kenmerkend voor dit gebied zijn de talrijke kreken en kreekruggen, tekenen dat de zee dit landschap heeft gevormd. Nog bijzonderder zijn de gemoerde gronden, een landschap dat is ontstaan door de afzetting van klei op een veenpakket in de ondergrond. De mens heeft sinds de middeleeuwen dit landschap lokaal een geheel ander aanzien gegeven door het veen onder de klei weg te graven om zout uit het veen te winnen.
|
|
Langs de Hollandse kustzone zijn de duinen aanmerkelijk breder. Ook hier geldt dat de enige nog directe interactie tussen land en zee langs het strand plaatsvindt. De effecten van stromen in najaar en winter zijn dan ook vaak duidelijk zichtbaar doordat de zeereep tamelijk sterk is afgeslagen. Achter het duingebied liggen de polders; land buitgemaakt op de zee. In deze polders liggen vooral kreekruggen; oude kreken die door inklinking uiteindelijk als een lage rug in het landschap achter zijn gebleven doordat de bodems in de kreken veel zaveliger zijn (en dus veel minder inklinken) dan die in de omliggende terreinen.
Het noordelijk kustgebied, met name de Waddeneilanden en de Waddenzee, kent nog verreweg het grootste areaal aan gebieden waar actieve getijdewerking in volle gang is. Op het vasteland in zowel Friesland als Groningen zijn nog vele landschapsvormen waaruit het ontstaan uit de zee spreekt. De oude zeeboezems reflecteren inbraken van de zee uit het verleden. Deze zeeboezems zijn duidelijk in het landschap herkenbaar, zowel het systeem van de Middelzee in Friesland als het systeem van de Lauwerszee in Groningen. Langs de kust van de Waddenzee liggen in Friesland en Groningen door de zee opgeworpen kwelderwallen, die de natuurlijke drogere huisvesting vormden voor de eerste bewoners op terpen. De samenhang van deze kwelderwallen met de terpen erop is een van de meest opvallende karakteristieken van deze kustzone.
