Prehistorische mijngang in de vuursteenmijnen van Rijckholt. In de pilaar is de ontgonnen vuursteenbank (Kalksteen van Lanaye) zichtbaar.

In 1881 ontdekte de Belgische archeoloog Marcel de Puydt de prehistorische vuursteenmijn in Rijckholt. De mijn in de oostelijke dalwand aan de Maas was vermoedelijk de belangrijkste winplaats van vuursteen in Zuid-Limburg. De vuursteen komt voor in banken in de kalksteen van Lanaye en werd 4000 voor Christus in het Neolithicum gedolven. De delvers gebruikten het om er gebruiksvoorwerpen voor de jacht en de vlees- en akkerbewerking van te maken. In heel Zuid-Limburg heeft vuursteenwinning in ongeveer tweeduizend mijnschachten plaatsgevonden. Waarschijnlijk heeft de vroegere mijnbouw daar in totaal zo'n twintig ton vuursteen opgeleverd, genoeg voor miljoenen gebruiksvoorwerpen. Uit archeologisch onderzoek is gebleken dat deze voorwerpen tot op honderden kilometers afstand in Duitsland en Frankrijk zijn verhandeld en gebruikt.

Tegenwoordig wordt vuursteen gebruikt voor de vervaardiging van schuurpapier, wegbedekking en voor het bekleden van trommels die zand of porseleinaarde malen. De ruwheid geldt daarbij als belangrijkste kwaliteitsparameter. Deze hangt af van de combinatie van hardheid en hoekigheid. De hardheid van natuurlijke materialen drukken we uit op een schaal van één (talk) tot tien (diamant).Vuursteen heeft op deze schaal een hardheid van zeven.

In verhouding tot de huidige marktvraag is de geologische voorraad aan vuursteen bijzonder groot. Tot een diepte van vijftig meter beneden het aardoppervlak bedraagt de voorraad miljoenen tonnen. Vuursteenwinning vindt tegenwoordig plaats in twee groeven nabij Maastricht: de groeve van de ENCI en groeve 't Rooth. Na de winning van het vuursteen wordt het vermalen tot verschillende grofheidsfracties. De Nederlandse vuursteenproductie bedraagt ongeveer tweeduizend ton per jaar.

- TNO