|
|
Wat vindt u vervelend van dit werk?
Met een zware rugzak door het veld sjouwen kan wel eens vermoeiend zijn. Maar echt vervelend is het niet. Als de fossielen niet goed geconserveerd zijn hebben we een probleem. Bij fossielen in kalksteen is de inwendige structuur door rekristallisatie niet altijd goed te zien.
Hoeveel paleontologen zijn er wereldwijd met dit werk bezig?
Tussen de vijftig en honderd collega's houden zich bezig met brachiopoden en Carboonstratigrafie. Wereldwijd zijn er duizenden paleontologen, maar dat aantal neemt af, vooral in Europa. Dat is een slechte zaak.
Hoe komt dat?
Paleontologie is een zeer arbeidsintensief vak, dat bovendien niet te automatiseren is. Er zijn pogingen gedaan om fossielen met computertechnologie te herkennen. Maar dat werkt niet, zeker niet op detailniveau. Ook kun je geen DNA-technieken gebruiken. Bij jonge fossielen, tot enkele tientallen miljoenen jaar oud, zou dat nog wel kunnen. Maar in echt oude schelpen is het organisch materiaal niet meer herkenbaar. In de geologie is er een trend naar een technische benadering, zoals geochemie en geofysica. Onderzoeksresultaten met getallen worden hoger ingeschat dan beschrijvingen in woorden. Terwijl het in de paleontologie juist om dat laatste gaat.
Wat is het verschil tussen uw generatie en de jongste generatie paleontologen?
Wij hadden meer talenkennis. Vooral Latijn komt in de paleontologie goed van pas. Je onthoudt de namen makkelijker en begrijpt beter waarom soorten een bepaalde naam krijgen. Ook gebruik je veel oude literatuur in het Duits en Frans en kun je met collega's in hun eigen taal praten. Ooit was Frans de voertaal in wetenschappelijke kringen in Rusland.
Zitten uw kinderen of kleinkinderen ook in dit vak?
Mijn zoon is arts, net als mijn vader en beide grootvaders. Ik wilde geen arts worden. Dat had te maken met de verantwoordelijkheid die je als arts hebt voor leven en gezondheid van andere mensen.
Maar u bent verantwoordelijk geweest voor de schelpencollectie van Naturalis ...
Dat is een ander soort verantwoordelijkheid. Ik heb ook een periode de verantwoording voor alle collecties gehad: de mineralen, de beesten en fossielen. Ik moest toen een rampenplan opstellen. De vraag is wat je met de collecties moet doen in geval van brand of oorlog. De mogelijkheden in te grijpen zijn beperkt. Het is wezenlijk anders dan wanneer je moet beslissen over leven en dood.
Wat vond uw vader van uw studiekeuze?
Ik mocht alles doen, behalve rechten studeren. Wat mij en mijn vader stoorde aan rechten is dat je feitelijk onrecht studeert. Een goede advocaat is tegelijkertijd een slechte advocaat. Vanuit mijn rechtsgevoel ben je als advocaat vaak verkeerd bezig.
Wat vindt u leuk aan Nederlandse geologie?
Zwerfstenen vind ik indrukwekkend. De zwerfstenen uit Gotland, een eiland voor de kust van Zweden, bestaan uit kalk en bevatten fossiele brachiopoden. Op het strand in Cadzand kun je overigens ook fossiele brachiopoden vinden.
Komen levende brachiopoden ook in Nederland voor?
Ja, in de Noordzee leeft de Terebratulina. Biologen zijn steeds meer geïnteresseerd in levende brachiopoden. Vergeleken met andere weekdieren zijn er maar weinig soorten. Maar er worden er steeds meer gevonden. Inmiddels zijn er honderden soorten bekend.
Wat heeft de paleontologie u op persoonlijk vlak geleerd?
Dat het leven zich altijd weer herstelt. De aarde overleeft alle kosmische rampen wel. Een paleontoloog denkt onherroepelijk na over scenario's. Alle vakgebieden hebben hun filosofische kant. De filosoof en paleontoloog Teilhard du Chardin, een Jezuïet, heeft hierover in 'Het verschijnsel mens' geschreven. De mens leeft niet in evenwicht met de aarde. Planten en dieren doen dat wel. De natuur dwingt ze hiertoe. Als er een teveel is aan een bepaalde diersoort ontstaat er een gebrek aan voedsel, er komen ziektes en er ontstaat agressie. Bij mensen bestaat dat evenwicht niet. Wij vinden altijd wel weer een oplossing.
- Annemieke van Roekel (www.vuurberg.nl & www.geokids.nl)
